Hooggevoeligheid (HSP)
Hooggevoeligheid coach: wat is hooggevoeligheid?
Hooggevoelig betekent dat je meer prikkels binnenkrijgt én ze dieper verwerkt. Je hebt namelijk een gevoeliger centraal zenuwstelsel. HSP (Highly Sensitive Person of Hoog Sensitief Persoon) is de term die eind jaren 90 is geïntroduceerd door Elaine Aron. In het Nederlands is het vertaald naar hooggevoeligheid en hoogsensitief. Elaine Aron is een Amerikaanse klinisch en onderzoekspsycholoog.
Hooggevoeligheid is een eigenschap die bij ongeveer 20% van de bevolking voorkomt (1 op de 5). De eigenschap is genetisch bepaald, dus je ziet vaak in de familie meerdere mensen die hooggevoelig zijn. Grappig feit is dat uit diverse onderzoeken door biologen blijkt dat er ook in de dierenwereld bij meer dan 100 soorten een groep ‘gevoeligen’ is: vogels, vissen, honden, katten, paarden en fruitvliegjes. Ze zijn opmerkzamer, voelen gevaar aan en observeren voor het handelen. Voor deze dieren is hooggevoeligheid een overlevingsstrategie.
Intensieve verwerking in de hersenen
De grote hoeveelheid zintuiglijke indrukken worden via de zenuwbanen naar de hersenen gestuurd, waar ze nauwkeuriger, complexer en op een dieper niveau geanalyseerd en verwerkt worden. Pas na zo’n diepgaande verwerking – waarvoor tijd en rust nodig is – krijgen de indrukken een plekje.
In de hersenen bevindt zich de amandelkern (amygdala). De amandelkern koppelt emoties aan de zintuigelijke prikkels en zorgt voor de opslag van emotionele ervaringen. De amandelkern verstuurt informatie naar de rest van de hersenen. Doordat de kern heel actief is bij hooggevoeligen blijven de emoties langer en intenser natrillen. Dit verklaart de intense emotionele reactie van hooggevoeligen. Praktisch zie je dit terug in deze kenmerken die er vaak als eerste uitspringen en herkenbaarheid oproepen.
Kenmerken van hooggevoeligheid
Veel details waarnemen, maar ook sfeer en emoties. Je voelt snel aan als je collega/je klasgenoot niet lekker in zijn/haar vel zit. Je neemt ook dingen fysiek waar via je zintuigen: sterk kunnen ruiken, meer tonen horen of meer zien. Bij kinderen hoor ik vaak dat ze last hebben van labels of sokken die niet lekker zitten. Zij trekken graag zachte kleding aan, zoals een legging of joggingbroek i.p.v. een spijkerbroek.
Groot empathisch vermogen
Hooggevoelige mensen hebben meer empathie en leven zich makkelijk in. Dit zie je terug in dat je je druk kunt maken om iemand die pijn heeft of intens verdrietig is, maar ook dat het nieuws of een enge film heftig kan binnenkomen of dat je hier liever niet naar kijkt.
Het zien van veel details, meer waarnemen en makkelijk verbanden kunnen leggen, maakt dat je out of the box kan denken. De een is creatief in de vorm van knutselen en de ander laat het zien in creatieve oplossingen bedenken. Hooggevoelige mensen hebben vaak deze kenmerken:
- stil, rustig, passief en terughoudend
- klappen snel dicht bij lastige of persoonlijke vragen
- gedragen zich netjes, zijn conformerend
- houden van harmonie
- zijn prikkel-vermijdend
- vallen niet graag op
- maken zich snel zorgen
- kunnen goed alleen zijn
- zijn voorzichtig
- denken veel na
- laden op via rust en een eigen plek
- vragen om aanmoediging en bevestiging
- zijn snel moe
En wat is hooggevoeligheid niet?
Hooggevoeligheid is een eigenschap, géén aandoening, ziekte of stoornis. Je kunt ermee leren omgaan, maar je kan er niet van ‘genezen’. Het is niet zweverig of spiritueel.
Hooggevoeligheid is wetenschappelijk aangetoond en wordt in steeds bredere zin onderzocht. Van deelnemers aan het onderzoek is een hersenscan (fMRI) gemaakt en aan de hand van deze scan kon er vastgesteld worden of iemand wel of niet de hooggevoelige eigenschap had. Dit gebeurt doordat de deelnemer een taak moest doen tijdens de scan, waarbij hooggevoelige mensen o.a. meer details zagen en er meer hersenactiviteit zichtbaar was.
Vormen van hooggevoeligheid
Er bestaan vele vormen van hooggevoeligheid. Er zijn grofweg twee typen hooggevoelige mensen; de ‘highly sensitive person’ (HSP, overwegend introvert, ongeveer 70%) en de ‘high sensation seeker’ (HSS, overwegend extravert, ongeveer 30%).
Hooggevoeligen hebben vaak kenmerken die je ook terugziet bij autisme en AD(H)D. Regelmatig krijg ik vragen hoe je weet of je hooggevoelig bent, autisme hebt of AD(H)D. De belangrijkste overeenkomsten zijn zichtbaar bij overprikkeling. Een kind met ADHD kan aan het eind van de schooldag even sterk ‘uitbarsten’ als een hooggevoelig kind. Ze lijken net zo afgeleid of onrustig, maar het verschil is dat wanneer een hooggevoelig kind zich terugtrekt op een rustig plekje, ze de aandacht uitstekend op een taak kunnen richten en vasthouden, terwijl dat bij ADHD een knelpunt blijft.
Hooggevoeligheid coach
Wil je meer informatie over hooggevoeligheid of hulp voor jezelf of je kind? Neem vrijblijvend contact op voor een kennismaking.
Ook interessant voor jou
Ervaringen
Tijd voor verandering? Kom voor een gratis intake!
Binnen het gezin kan er sprake zijn van onbegrip, spanningen en frustraties. Je wil het liefst dat het nú verandert. Ik kan je helpen!